Het uitvaartbeleid in onze parochie
januari 2022
Achtergrond uitvaartliturgie
De Kerk kent een eeuwenlange traditie van afscheid nemen van een overledene.
Dit komt tot uitdrukking in de rijkdom van de liturgie rondom afscheid, gevoed door het geloof dat het sterven niet het einde is, maar een overgang naar het eeuwig leven.
Essentieel daarbij is dat wij voor de doden bidden: wij bidden dat zij opgenomen mogen worden in het hemels Vaderhuis en dat zij voor altijd in de Liefde van God mogen zijn.
Een ander belangrijk element is de troost en de nabijheid waarmee de gelovige gemeenschap de nabestaanden wil omringen en hen tot steun wil zijn in de verwerking van het verlies.
Zo kan een kerkelijke uitvaartviering van grote waarde en betekenis zijn. Met nabije betrokkenheid en liefdevolle toewijding worden de uitvaarten in onze parochie verzorgd.
In het teken van een persoonlijk gedachteniskruisje dat een plek krijgt in de kerk en in het noemen van de namen van de overledenen in onze zondagsvieringen belijden we ons geloof in blijvende verbondenheid, troostvol in ons hier en nu, liefdevol ‘ginds’ voorgoed in Gods eeuwigheid.
Uitgangspunten
Het pastoraal team is verantwoordelijk voor alle uitvaarten die in de parochie verzorgd worden, ongeacht door wie ze geleid worden; de pastoor blijft, ook hierin, eindverantwoordelijk.
Bij alle kerkelijke uitvaarten voeren wij één parochieregie: wat wel en wat niet mogelijk is, waar ruimte voor is maar ook waaraan grenzen zijn, etc. Een kerkelijke uitvaart mag zo persoonlijk mogelijk ingevuld worden, is echter nooit helemaal ‘privé’: de geloofsgemeenschap neemt afscheid en we staan hierbij in een rijke traditie en binnen de wereldkerk.
De uitvaartviering kan dus nooit geheel en al door de familie, hoe bewogen en betrokken ook, bepaald worden en zeker niet door de uitvaartverzorging. En wie er ook de voorganger in is, we functioneren allemaal binnen dit grote geheel; we geven er een eigen invulling en kleur aan, maar niemand staat volledig op zichzelf.
Om deze reden is een basisboekje uitvaartliturgie samengesteld. U kunt er op een door u gewenst moment kennis van nemen. In lezingen, gebeden en gezangen zijn veel keuzemogelijkheden; daarbij is er ruimte voor de wensen van de overledene en die van degenen die afscheid nemen, familie en andere naasten.
Uw wensen duidelijk en tijdig kenbaar maken
Omdat het aantal kerkelijke uitvaarten snel afneemt, vragen wij u, onze parochianen, om zelf in een vroeg stadium goed te (laten) beschrijven wat uw wensen zijn, met name op kerkelijk gebied, en dit ook te communiceren met degene(n) die (eind)verantwoordelijkheid dragen voor uw uitvaart. Wensen die bij ‘achterblijvers’ niet bekend zijn, komen ook niet in beeld en blijven onvervuld.
Praktische gang van zaken
De eerste melding van een overlijden komt binnen via een uitvaartverzorger. Wanneer gevraagd wordt naar een kerkelijke uitvaart, zal duidelijk zijn dat de parochie dan over dat deel van het afscheid de regie voert.
Wanneer ons parochienoodnummer gebeld wordt, wordt aangegeven dat er overleg dient te zijn over de kerkelijke invulling, het tijdstip en de plaats van de uitvaart, de voorganger e.d. Wij willen niet klakkeloos ingaan op ‘wat al vaststaat’, een goede samenspraak en afstemming is vereist.
De uitvaartliturgie
In beginsel zullen de uitvaartvieringen binnen onze parochie gebedsdiensten zijn, vieringen dus waarbij het uitreiken van de H. Communie achterwege blijft. Dit is niet zozeer het gevolg van aangescherpte regels in coronatijd. Ook voordien, zo is de ervaring, was het merendeel van degenen die naar de uitvaartviering toekomen weinig of totaal niet kerk-betrokken. Ook al was de overledene zelf dit wel, dat nemen we niet als maatstaf. Wanneer een familie wel (erg) kerk-betrokken is, kan hiervoor de bekende uitzondering op deze regel worden gemaakt; zo nodig in overleg met de pastoor vindt dan wel een afscheidsviering met Communie plaats.
Voorgangers
In onze parochie zijn de voorgangers in kerkelijke uitvaartvieringen de leden van het pastorale team en de uitvaartvrijwilligers van de verschillende locaties. Nabestaanden kunnen een voorkeur uitspreken voor een voorganger, als de overledene of diens familie met hem of haar een bijzondere relatie heeft, door familiebanden of begeleiding tijdens de ziekte. Een voorganger van buiten de parochie kan gevraagd worden na overleg met de pastoor.
De vrijwillige voorgangers die dit werk van barmhartigheid willen doen, ontvangen een verplichte toerusting. Van hen wordt verwacht dat zij in staat zijn om vanuit het gelovig perspectief van de Rooms-katholieke Kerk nabestaanden te begeleiden bij het afscheid van hun dierbare en met aandacht en toewijding de liturgie rond dit afscheid te verzorgen. Deze toegeruste vrijwillige voorgangers hebben het vertrouwen van het pastoraal team en het parochiebestuur. Dit betekent ook dat zij altijd mogen rekenen op ondersteuning als er onverhoopt een conflict ontstaat tussen deze voorganger en de nabestaanden of uitvaartverzorger.
Het pastoraal team en het parochiebestuur verwachten dat voorgangers het beleid onderschrijven en uitvoeren en dat zij contact hebben met het pastorale team in verband met hun diaconale opdracht. Indien er wensen zijn van nabestaanden met betrekking tot de uitvaart die niet gebruikelijk zijn, overleggen zij eerst met de pastoor of een ander lid van het pastoraal team alvorens toezeggingen te doen aan de nabestaanden.
De vrijwillige voorgangers komen jaarlijks, begeleid door een lid van het pastoraal team, samen voor verdieping en onderlinge uitwisseling en bezieling.